Bàn luận sơ lược về cấu trúc, loại hình và vai trò của cốt truyện chính

Bàn luận sơ lược về cấu trúc, loại hình và vai trò của cốt truyện chính

Cốt truyện chính của tiểu thuyết mạng có vô số dạng, nhưng về cơ bản có thể chia thành hai loại:

1. Cốt truyện chính mạnh (đại diện: truyện thăng cấp, truyện trinh thám)

2. Cốt truyện chính yếu (đại diện: truyện vô địch, truyện thường ngày)

Thứ nhất, cốt truyện chính mạnh, còn gọi là cấu trúc cấp hai (nặng về cốt truyện, nhẹ về nhân vật. Các nhân vật phụ chỉ là công cụ, nhân vật được xây dựng hoàn toàn phục vụ cho cốt truyện).

Cấu trúc cấp hai có nghĩa là mỗi tập (quyển) sẽ có một ba hồi hoàn chỉnh (Khởi, Thừa, Chuyển, Hợp), và mỗi hồi sẽ có từ vài chương đến vài chục chương, tạo thành một ba hồi hoàn chỉnh.

Trước tiên, cần làm rõ:

1. Truyện có cốt truyện chính mạnh thì nhất định chỉ có một cốt truyện chính duy nhất.

2. Bất kỳ tuyến phụ nào cũng phải liên quan đến tuyến chính và đẩy cốt truyện phát triển, nếu không thì không nên thêm vào.

3. Một cốt truyện chính có thể chia thành nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn đó là một tuyến phụ, các tuyến phụ này kết nối nhau đầu đuôi, tạo thành một cốt truyện chính theo kiểu tuyến tính (cách giải thích cốt truyện chính và tuyến phụ có nhiều loại, lý thuyết ở đây dựa trên cách giải thích này).

Nhân vật chính trong loại truyện này thường có mục tiêu rõ ràng, động cơ mạnh mẽ, hành động dứt khoát. Nhân vật chính luôn có một "móc câu lớn" (tức là mục tiêu cuối cùng của cốt truyện chính hoặc một tuyến phụ lớn) kéo họ về phía trước, đồng thời cũng giữ chân độc giả tiếp tục đọc.

Cái "móc câu lớn" kéo nhân vật chính tiến về phía trước chính là chỉ mục tiêu cuối cùng của cốt truyện chính, hoặc là mục tiêu cuối cùng của những tuyến phụ lớn được tách ra từ cốt truyện chính. Chúng lần lượt tạo thành móc câu lớn, đảm bảo rằng trong mỗi tập, mỗi chương đều có một móc câu lớn dẫn dắt nhân vật chính, để đảm bảo họ không bị lạc hướng và cốt truyện không đi lệch.

Lưu ý, nhất định phải đảm bảo rằng trong mọi thời điểm, câu chuyện của bạn luôn có một móc câu lớn. Sau khi giải quyết xong móc câu này, có thể liên tục cập nhật, ví dụ như Tiêu Viêm trong "Đấu Phá Thương Khung", móc câu lớn của anh ấy chuyển từ cuộc hẹn ba năm, sang giúp Dược Lão, rồi đến việc đánh bại Hồn Thiên Đế. Các móc câu lớn thay đổi nhiều lần nhưng không để lại khoảng trống.

Bạn sẽ nhận thấy rằng, khi một móc câu lớn trong "Đấu Phá" vừa được giải quyết, ngay lập tức sẽ có một móc câu lớn khác tiếp nối để đảm bảo tính liền mạch của cốt truyện và giữ sự mong đợi của độc giả.

Nó giống như việc đồng đội liên tục cung cấp buff cho bạn, cứ liên tục bổ sung để đảm bảo buff không bao giờ gián đoạn, về cơ bản là như vậy.

Tôi sẽ đưa ra một ví dụ khác: Truyện báo thù, cốt truyện chính đã đủ rõ ràng rồi, đúng không? Đây chắc chắn là một cốt truyện chính mạnh.

Khởi đầu, nhân vật chính bị giết cả nhà, vậy thì cuốn sách này từ đầu đến cuối chỉ viết về việc nhân vật chính trả thù như thế nào.

Giả sử sau khi trả thù xong thì truyện cũng kết thúc, vậy tổng thể cuốn sách chỉ có móc câu lớn duy nhất là trả thù.

Khi móc câu lớn đứt, truyện cũng kết thúc, cấu trúc truyện sẽ khá đơn giản.

Việc chỉ có một móc câu lớn xuyên suốt truyện giúp cho cốt truyện rõ ràng, không rối rắm, dễ kiểm soát. Tuy nhiên, nhược điểm là độ dài không kéo dài được, không đủ hấp dẫn, từ đầu đến cuối chỉ có một móc câu lớn, dễ gây mệt mỏi cho độc giả.

Vậy nếu sau khi móc câu lớn trả thù kết thúc, tôi ngay lập tức thêm vào một móc câu lớn mới, để nhân vật chính hướng tới móc câu lớn thứ hai, không ngừng nỗ lực.

Ok, vấn đề được giải quyết.

Có thể có người hỏi, sau khi cốt truyện trả thù kết thúc rồi lại thêm một tuyến chính khác, cấu trúc có lộn xộn không? Độc giả có chấp nhận không?

Sai lầm.

Tôi đã nói ngay từ đầu, một cuốn sách chỉ có và chỉ nên có một cốt truyện chính, làm gì có chuyện có nhiều tuyến chính?

Xin nhắc lại, một cuốn sách (chỉ giới hạn trong truyện có cốt truyện chính mạnh, cốt truyện chính yếu thì khác) chỉ có thể có một cốt truyện chính, nó có thể có nhiều tuyến phụ lớn, nhưng nhất định phải đảm bảo luôn có một tuyến chính xuyên suốt, đảm bảo cốt truyện không bị lỏng lẻo, giữ thành một tuyến liền mạch.

Nếu theo cách suy nghĩ ở trên, sau trả thù, thêm một móc câu lớn nữa, thì trả thù chỉ là một tuyến phụ lớn, còn cốt truyện chính từ lâu đã chuyển sang một hướng khác.

Việc cốt truyện chính thay đổi cụ thể thế nào, bạn phải suy nghĩ ngay từ giai đoạn lên ý tưởng cho cuốn sách.

Ví dụ, tôi sẽ đưa ra một hướng đi mới cho cốt truyện chính.

Nhân vật chính trải qua muôn vàn khó khăn, cuối cùng tự tay giết chết kẻ thù. Dù đã trả được mối thù lớn, nhưng trong lòng anh lại cảm thấy trống rỗng, mơ hồ, không biết mình nên làm gì tiếp theo.

Đúng lúc đó, những người bạn mà nhân vật chính từng kết giao xuất hiện, họ vỗ vai anh, nói rằng: "Chúng tôi vẫn còn ở đây."

Nhân vật chính ngẩng đầu lên, vô cùng xúc động, nhận ra rằng mình đã có sự gắn bó sâu sắc với những người bạn này.

Ngay lúc đó, từ bầu trời hạ xuống những ác quỷ hùng mạnh, muốn hủy diệt thế giới.

Nhân vật chính quyết tâm rằng, để bảo vệ bạn bè, anh phải nỗ lực trở nên mạnh mẽ hơn.

Như vậy, đây là lúc câu chuyện đã thành công thêm một móc câu lớn thứ hai.

Theo đó, cốt truyện của cuốn sách không còn chỉ đơn thuần là trả thù, mà là—

Nhân vật chính từ một công cụ chỉ tồn tại để trả thù, dần dần được sự gắn kết với bạn bè cứu rỗi, trở thành một con người có cảm xúc thực sự.

Chà, điều này khiến người ta liên tưởng đến Uchiha Sasuke trong "Naruto"...

Hiểu rồi chứ? Tuyến chính của câu chuyện đã trở thành tuyến trưởng thành của nhân vật, và để hoàn thành quá trình trưởng thành này, bạn đã chia nó thành hai móc câu lớn.

Cốt truyện trả thù ban đầu, cũng như bảo vệ bạn bè sau đó, đều bị thống nhất vào tuyến chính là tuyến trưởng thành của nhân vật chính. Cả hai đều góp phần thúc đẩy sự trưởng thành của nhân vật.

Sau khi xác định rõ tuyến chính, bạn phải dàn dựng trước khi bước vào móc câu lớn thứ hai.

Nhân vật chính và bạn bè giao tiếp, giúp đỡ lẫn nhau, mối quan hệ ngày càng sâu sắc. Từ một người chìm đắm trong thù hận và đau khổ, nhờ kết giao với bạn bè, nhân vật chính dần có thêm cảm xúc...

Tất cả những điều này bạn cần dàn dựng trước, để khi thay đổi móc câu lớn sẽ không tạo cảm giác đột ngột.

Nếu không, nhân vật chính lạnh lùng vô cảm, suốt cả hành trình chỉ xem nhân vật phụ như công cụ trả thù, rồi đột nhiên tuyên bố: “Tôi muốn bảo vệ bạn bè!”

Như vậy sẽ không hợp lý chút nào, độc giả sẽ nổi giận với bạn. Một câu chuyện trả thù lại đột nhiên biến thành truyện nhiệt huyết, thật vô lý.

Vì vậy, phần dàn dựng rất quan trọng, chìa khóa để chuyển đổi móc câu lớn là sự dàn dựng.

Tại sao nhiều tiểu thuyết mạng trên Feilu thuộc thể loại tiết lộ bí mật, khi móc câu lớn được giải quyết thì lượt theo dõi lại sụt giảm thảm hại?

Bởi vì dàn dựng không đủ và không lên kế hoạch tốt một cốt truyện chính để liên kết tất cả các móc câu lớn. Khi móc câu lớn và móc câu lớn không có sự liên kết, thì sau khi tiết lộ kết thúc, chẳng phải giống như bạn đã đổi cốt truyện chính sao? Giống như bạn đang viết một cuốn sách khác, độc giả tự nhiên sẽ bỏ đi.

Tiếp theo, tuyến chính phía trên, tôi xác định qua góc độ nhân vật rằng: Nhân vật chính trưởng thành thông qua hành trình trả thù, bạn cũng có thể xác định cốt truyện mới qua góc độ cốt truyện.

Nhân vật chính tìm ra và giết chết kẻ thù, nhưng sau đó phát hiện ra rằng kẻ thù cũng chỉ là tay sai của một thế lực lớn, cái chết của cha mẹ anh còn liên quan đến một âm mưu động trời… (Tiếp tục hướng trả thù)

Hoặc Nhân vật chính tìm thấy kẻ thù, nhưng lại phát hiện ra rằng người con gái mà anh yêu trên đường đi lại là con gái của kẻ thù, và tình cảm cha con họ lại vô cùng sâu đậm. Cuối cùng, anh phải lựa chọn giữa trả thù và tình yêu… (Theo hướng lãng mạn kiểu Quỳnh Dao)

Khụ khụ, có vẻ hơi lạc đề rồi, quay trở lại...

Tóm lại, dù bạn chọn hướng nào để xây dựng tuyến chính của mình, hãy nhớ rằng nhất định phải dùng tuyến chính để kết nối các móc câu lớn, nhằm đảm bảo mỗi móc câu lớn đều bám sát tuyến chính và không làm cốt truyện đi lệch.

Tuyến chính, tuyến phụ lớn, và tuyến phụ nhỏ.

Móc câu lớn là mục tiêu cuối cùng của tuyến phụ lớn, là thứ luôn kéo nhân vật chính tiến lên, và cũng là thứ khiến độc giả luôn mong đợi.

Được rồi, cấu trúc cơ bản cuối cùng cũng xong, giờ tôi sẽ nói về phần nâng cao.

Như đã nói từ đầu, đặc điểm của cốt truyện chính mạnh là nặng về cốt truyện, nhẹ về nhân vật, tất cả nhân vật đều phục vụ cho cốt truyện, làm sao để thể hiện điều này?

Ví dụ trong một câu chuyện thương trường, nhân vật chính nghèo khó nhưng có được năng lực đặc biệt, bước vào giới kinh doanh và cuối cùng trở thành tỷ phú, đó là tuyến chính.

Vậy liệu cốt truyện có thể có tuyến tình cảm không? Bạn chẳng phải đã nói rằng không nên thêm những cốt truyện không liên quan đến tuyến chính sao?

Tuyến tình cảm có thể có, nhưng nó cũng phải liên quan đến tuyến chính.

Tuyến chính là thương trường, vậy thì khi nhân vật chính đang chiến đấu trong thương trường, không thể đột nhiên xuất hiện một nữ sinh viên và dành hàng đống thời gian cho những cảnh tình cảm không hề thúc đẩy cốt truyện. Điều đó không được.

Nữ chính phải có liên quan mật thiết đến thương trường, chẳng hạn như là con gái của một chủ tịch công ty nào đó. Hai người nảy sinh tình cảm, nhưng bị cha cô phát hiện. Cha cô xem thường nhân vật chính và ngăn cản hai người yêu nhau, nhân vật chính phải nỗ lực kinh doanh để gây dựng sự nghiệp, được cha cô công nhận.

Bạn thấy đấy, thiết kế như vậy, tuyến tình cảm đã được hòa vào tuyến chính, phát triển tuyến tình cảm cũng đồng thời thúc đẩy tuyến chính.

Vậy tại sao nữ chính phải là con gái của một chủ tịch mà không thể là nữ sinh viên?

Chính là vì câu chuyện có cốt truyện chính mạnh, nặng về cốt truyện, nhẹ về nhân vật. Mọi nhân vật phải được thiết kế xung quanh cốt truyện.

Vì vậy, trong tiểu thuyết huyền huyễn, tuyến chính là nâng cao võ lực, nữ chính luôn được thiết lập là con cháu của một gia đình tiên giới danh giá, và trưởng bối của cô ấy chắc chắn sẽ ngăn cản tình yêu giữa cô ấy và nhân vật chính, từ đó thúc đẩy cốt truyện.

Trong tiểu thuyết khoa học, nữ chính luôn là con gái của một nhà khoa học nổi tiếng, tương tự...

Trong tiểu thuyết giải trí, nữ chính là một ngôi sao lớn...

Trong tiểu thuyết kinh dị, nữ chính là ma nữ...

Được rồi, những điều vừa nói là cấu trúc của truyện có tuyến chính mạnh, tất cả các truyện nâng cấp võ lực đều thuộc thể loại này.

Tuyến chính yếu, còn được gọi là cấu trúc cấp một, là dạng truyện có cấu trúc từng chương riêng biệt, mỗi chương hoặc vài chương là một đơn vị nhỏ. Mỗi đơn vị nhỏ này đều có ba hồi hoàn chỉnh (Khởi, Thừa, Chuyển, Hợp).

Truyện có tuyến chính yếu bao gồm các thể loại như truyện vô địch và truyện đời thường.

So với tuyến chính mạnh, tuyến chính yếu thì hoàn toàn ngược lại, nặng về nhân vật (tức là tuyến cốt truyện không phải là một chuỗi liên kết chặt chẽ mà giống như các tập đơn lẻ, mỗi tập gần như độc lập, và nhân vật là điểm trọng tâm).

Nặng về xây dựng nhân vật (nhân vật chính và phụ cần phải được khắc họa sao cho hấp dẫn, có hiệu ứng tốt, sự xung đột giữa các nhân vật có thể tạo ra những phản ứng hóa học). Nhẹ về cốt truyện (cốt truyện không chặt chẽ như truyện có cấu trúc cấp hai, tuyến chính của cấu trúc cấp một thường không rõ ràng, nhưng nhất định phải có một điểm cốt lõi để kết nối, nếu không truyện sẽ đi lạc hướng. Ngoài ra, nhân vật mới lạ cũng là một yếu tố thu hút độc giả).

Những truyện nhẹ về tuyến chính thường xoay quanh một "kim bài" hay điểm hấp dẫn cốt lõi của nhân vật, và liên tục đưa vào các tập đơn lẻ để tạo ra những khoảnh khắc thỏa mãn. Các tập này không nhất thiết phải liên kết chặt chẽ với nhau, mà chủ yếu là một sân khấu để các nhân vật tương tác dựa trên điểm hấp dẫn cốt lõi đó.

Ví dụ kinh điển là "One Punch Man", đây chắc chắn là một tiểu thuyết tuyến chính yếu, nhân vật được xây dựng rất xuất sắc, nhưng hầu như không có cốt truyện phức tạp.

Toàn bộ "One Punch Man" xoay quanh điểm hấp dẫn cốt lõi là sự vô địch của nhân vật chính, với nhân vật chính làm trung tâm, các nhân vật phụ như những diễn viên trên sân khấu, trình diễn các cảnh kịch tính, và cuối cùng nhân vật chính sẽ dùng sức mạnh vô địch để tiêu diệt tất cả.

Có thể nói, tình tiết rất giống nhau: kẻ thù rất mạnh — đồng đội rất tuyệt vọng — nhân vật chính xuất hiện và hạ gục kẻ thù chỉ bằng một cú đấm.

Tình tiết này được lặp đi lặp lại, nhưng tại sao "One Punch Man" vẫn rất hấp dẫn?

Một là vì cốt truyện xoay quanh điểm hấp dẫn cốt lõi, tạo cảm giác chờ đợi mạnh mẽ. Khi bạn nhìn thấy từng con quái vật mạnh mẽ, làm sao chúng áp đảo các anh hùng, gian ác và kiêu ngạo đến nhường nào, trong lòng bạn sẽ rất mong chờ nhân vật chính xuất hiện và dùng sức mạnh áp đảo để đánh bại kẻ thù.

Hai là vì sự xây dựng nhân vật. Những nhân vật phụ có tính cách vô cùng thú vị, không cần phải dựa trên cốt truyện. Bạn có thể tự do thiết kế những tính cách dễ mến, như trong "One Punch Man" có kẻ đầu trọc vô địch, loli kiêu ngạo Tornado, Garou vừa chính vừa tà, Genos nghiêm túc nhưng yếu ớt, và rất nhiều nhân vật phụ hấp dẫn khác. Có thể nói, ở một mức độ nhất định, cốt truyện chính đã không còn quá quan trọng, bạn chỉ muốn thấy một nhóm nhân vật dễ mến này tụ họp lại, nhìn họ khóc, nhìn họ cười, nhìn họ hiểu lầm nhau, nhìn họ cãi nhau.

Khi cốt truyện chính yếu đi, bạn có thể dành nhiều không gian hơn để miêu tả xuất thân, tính cách, sở thích, giá trị của từng nhân vật phụ, đi sâu vào thế giới nội tâm của họ. Không giống như trong truyện có cốt truyện chính mạnh, các nhân vật phụ thường chỉ xuất hiện qua loa, giống như những công cụ thuần túy.

Tất cả những điều này đều được liên kết bởi nhân vật chính. Khi tuyến chính yếu đi, nhân vật chính không chiếm quá nhiều không gian, nhờ đó các nhân vật phụ được khắc họa sâu sắc hơn.

Tất nhiên, rất hiếm có truyện nào làm tốt cả hai yếu tố này. Nhiều tiểu thuyết thần hào thường tập trung vào yếu tố đầu tiên, xây dựng một chuỗi các tập đơn lẻ về việc nhân vật chính khoe khoang và đánh bại đối thủ, sau đó thêm vào hai hoặc ba nhân vật dễ mến (thường là hậu cung của nhân vật chính), và kết quả sẽ không tệ.

Trong truyện có tuyến chính yếu, ngay cả khi không có một cốt truyện rõ ràng, độc giả cũng không quan tâm. Họ chỉ thích theo dõi nhân vật chính, xem anh ấy gặp gỡ những người mới, khoe khoang ở đâu, tương tác với những nhân vật dễ mến như thế nào, chỉ vậy thôi là đủ. Dù sao cũng là truyện giải trí, chỉ cần đọc sảng khoái là được.

Tất nhiên, một cuốn sách không nhất thiết phải phân chia rõ ràng, không phải chỉ có tuyến chính mạnh hay tuyến chính yếu, mà cũng có những cuốn sách nằm giữa hai loại này.

Ví dụ như "Sư huynh của tôi quá ổn trọng".

Cuốn sách này, mở đầu thuộc tuyến chính yếu, xoay quanh điểm cốt lõi là nhân vật chính vừa lẩn tránh vừa mạnh mẽ, cùng với vài nhân vật nữ dễ mến, tạo nên những tập đơn lẻ. Nhưng sau đó, nhân vật chính dần dần bước vào tuyến chính, nhưng vẫn giữ nhịp độ của truyện tuyến chính yếu. Theo tôi, cuốn sách này nằm giữa hai loại, và đã kết hợp những ưu điểm của cả hai, giữ được sự cân bằng rất tốt.

Cuối cùng, hãy cùng thảo luận về logic nền tảng của tuyến chính mạnh và tuyến chính yếu, tại sao lại có sự phân chia như vậy?

Tuyến chính mạnh đề cao cốt truyện dẫn dắt, cho rằng cốt truyện mới là cốt lõi của câu chuyện, nhân vật cần phải phục vụ cho cốt truyện. 

Trong khi đó, tuyến chính yếu lại thiên về nhân vật dẫn dắt, cho rằng chính sự đan xen giữa tình cảm và mối quan hệ của các nhân vật mới tạo nên cốt truyện, và cốt truyện sẽ phục vụ cho nhân vật.

Tất nhiên, đây chỉ là một giả thuyết, nguyên nhân cụ thể vẫn chưa rõ ràng.

Đại khái là như vậy, tôi chỉ nói sơ qua, nêu ra ý tưởng để mọi người cùng bàn luận, hy vọng sẽ có thêm những cuộc trao đổi và ý tưởng phong phú.

Về tuyến chính và tuyến phụ.

Trong bài viết có đề cập rằng tuyến chính được hình thành từ các tuyến phụ lớn nhỏ, thực chất, tuyến chính và tuyến phụ là một thể thống nhất.

Bất kể cốt truyện nào, nó hoặc là một tuyến phụ lớn, hoặc là một tuyến phụ nhỏ, nhưng cuối cùng đều hòa quyện vào tuyến chính, và đều được coi là một phần của tuyến chính.

Một cách nói phổ biến khác là tuyến chính là hướng chính của cốt truyện, là thân cây, còn tuyến phụ là hướng phụ, là cành cây, nhưng cả hai đều thúc đẩy sự phát triển của cốt truyện.

Ví dụ, trong một câu chuyện trinh thám, nhân vật chính đang điều tra một vụ án nhưng quá trình điều tra gặp bế tắc. Tình cờ, khi đi mua sắm ở siêu thị, anh gặp một bé gái đi lạc và giúp cô bé về nhà, nhưng lại phát hiện ra một manh mối mới tại nhà của cô bé, và điều này giúp đẩy mạnh cốt truyện chính.

Trong trường hợp này, vì là câu chuyện tuyến tính, tuyến chính của cuốn sách được gọi là tuyến cốt truyện, bao gồm cả tuyến chính và tuyến phụ, chúng đan xen nhau tạo thành một tuyến cốt truyện.

Lúc này, tuyến chính và tuyến phụ khác nhau ở chỗ: Tuyến chính trực tiếp quyết định tuyến cốt truyện, còn tuyến phụ thông qua việc ảnh hưởng đến tuyến chính để tác động đến tuyến cốt truyện.

Lợi ích của tuyến phụ là khi cốt truyện quá căng thẳng, nó có thể giúp làm dịu không khí. Tuy nhiên, nếu có quá nhiều tuyến phụ, nó cũng có thể làm cho câu chuyện trở nên nhàm chán và dễ khiến độc giả bỏ cuộc.

(Cách giải thích phổ biến hiện nay dường như là cách thứ hai.)

Nguồn: TIÊN HIỀN THƯ VIỆN